Je racefiets schoonmaken en onderhouden was nog nooit zo makkelijk! [How-To]

Je racefiets of MTB onderhouden en schoonmaken is zeker geen onbelangrijk klusje. Je verlengt er de levensduur van je fiets mee en ook wordt je fietsplezier vergroot door het hele jaar door goed onderhoud te plegen. In de winter is het nog meer van belang om goed onderhoud te plegen en om je fiets schoon te maken. In deze blog geven we je een checklist en tips zodat je het hele jaar door kunt genieten van een schone en goed onderhouden fiets.

Het schoonmaken van je fiets en goed onderhoud gaan heel goed samen. Tijdens een flinke poetsbeurt zie je eventuele problemen goed. Je weet dan precies wat er vervangen of aangepast moet worden. Door je racefiets of mountainbike systematisch na te lopen tijdens een flinke schoonmaakbeurt weet je zeker dat je fietsritten het hele jaar door zo probleemloos mogelijk verlopen.

Loop je tijdens elke schoonmaakbeurt deze tips langs? Dan weet je zeker dat je niet met pech komt te staan die voorkomen had kunnen worden. We hebben onze tips om jouw fiets in topconditie te houden voor je op een rij gezet:

Schoonmaak checklist voor je racefiets en mountainbike

1. Afspoelen na je rit
2. Grondig schoonmaken
3. Schoonmaken en ontvetten van je fietsketting
4. Maak je drivetrain schoon
5. Pekel van je fiets verwijderen
6. Wax je frame

Onderhoud checklist voor je racefiets en mountainbike

1. Wielen, spaken en wiellagers
2. Fietsbanden
3. Remblokken en remschijven
4. Kabels
5. Stuurlint
6. Fietsketting
7. Cassette
8. Kettingbladen
9. Derailleurwieltjes
10. Trapas- en balhoofdlagers
11. Bouten
12. Spatborden en mud guards

Je mountainbike of racefiets schoonmaken

Goed onderhoud begint met een flinke schoonmaakbeurt. Als je gaat klussen aan een vieze fiets loop je de kans dat er bijvoorbeeld zand op een moertje komt. In plaats van dat je dan je fiets iets beter maakt, veroorzaak je juist meer schade.

1. Spoel je racefiets of mountainbike direct af na je rit

Als je fiets erg vies is na een flinke tocht loont het om hem zo snel mogelijk af te spoelen met de tuinslang of een mobiele reiniger. Het vuil heeft dan geen kans om aan te koeken.

Gebruik geen hogedrukspuit. Het lijkt makkelijk en snel, maar een hogedrukspuit kan het vet uit de lagers wegspuiten door de hoge kracht. Je lagers kunnen dan sneller slijten en je loopt meer kans op roest.

Is je fiets niet erg vies geworden tijdens een rit en helpt het afspoelen al? Droog je fiets dan even af met een doekje. Haal vooral bij de lagers en de aandrijflijn het water zoveel mogelijk weg.

2. Afspuiten niet genoeg? Maak je fiets grondig schoon

Als je fiets erg vies is, of als je hem al een tijd niet goed hebt schoongemaakt, moet je hem ook met de hand wassen. Maak dan een sopje met lauwwarm water en gebruik een goede fietsreiniger.

Fietsreinigers zorgen ervoor dat het vuil makkelijk loskomt. Ook droogt je fiets dan met veel minder vlekken op. Verwijder ophopingen van vuil met een zachte borstel of een washandschoen. Daarmee voorkom je dat er krassen op je frame kunnen komen. Het voordeel van het wassen met een handschoen is dat je beter op bepaalde plekken kunt komen.

3. Schoonmaken en ontvetten van je fietsketting

Bij het schoonmaken hoort ook het schoonmaken van je fietsketting. Als die niet bijzonder vies is kun je je fietsketting met hetzelfde sopje schoonmaken. Doe dit wel als laatste, dan smeer je de troep van de fietsketting niet uit over je fiets.

Is je fietsketting erg vies of krijg je het er niet af met een sopje? Dan wordt het tijd je fietsketting te ontvetten. Gebruik hiervoor een goede kettingreiniger en eventueel speciaal kettingreinigers gereedschap. Spoel de ontvetter daarna met water af. Gebruik alleen reinigers die geschikt zijn voor fietsen. Algemene ontvetters kunnen het materiaal en de rest van je fiets beschadigen.

Wil je iets uitgebreider lezen hoe je je fietsketting het beste schoon kunt maken? Lees dan onze fietsketting schoonmaken blog.

4. Maak je hele drivetrain schoon

Wanneer je fietsketting vies is, zit er vaak ook vuil in de rest van de drivetrain. Zo is bijvoorbeeld je cassette smerig en zit er prut tussen je derailleurwieltjes.

Het is aan te raden om dit ook schoon te maken, omdat de ketting anders snel opnieuw vies wordt. Deze delen zijn moeilijk bereikbaar zonder borstel. Je kunt de cassette er vaak het beste afhalen om hem echt goed schoon te krijgen. Je kettingbladen kun je vaak met een smalle borstel goed schoon krijgen zonder ze los te halen.

5. Pekel verwijderen van je fiets

Vriest het al en zit er pekel op je racefiets of mountainbike? Maak hem dan zo snel mogelijk schoon. Zout is echt de grote vijand van jouw fiets! Om pekel goed te verwijderen moet je eerst met een borstel de aangekoekte troep eraf borstelen.

Spoel vervolgens met koud water alles schoon. Daarna is het verstandig om warm water te gebruiken. Zout lost namelijk beter op in warm water. Dat lijkt fijn, maar besef wel dat het zout in opgeloste vorm nog makkelijk overal bij kan en ook nog eens extra je lagers aan kan tasten. Spuit dus nooit warm water onder druk op de bewegende delen van je fiets!

6. The finishing touch - Wax je frame

Klaar met je onderhoudsbeurt? Om je racefiets of mountainbike echt te laten shinen kun je gebruikmaken van een polish wax. Daarmee breng je een beschermend laagje aan. Je fiets gaat er mooier van uitzien en je volgende schoonmaakbeurt wordt nog makkelijker ook.

De wax of siliconenspray zorgt er namelijk voor dat vuil zich minder makkelijk aan je frame en onderdelen hecht. Heb je remschijven? Zorg er dan heel goed voor dat je niet per ongeluk op je remschijven spuit.

Als die vettig worden krijg je dat bijna niet meer goed zonder nieuwe remschijven en blokken te halen. Hang er dus een schone doek overheen voordat je met poetswax in de weer gaat.

Onderhoud van je racefiets of mountainbike

Na het schoonmaken van je racefiets of mountainbike wordt het tijd om alle onderdelen een voor een na te lopen. Sommige fietsonderdelen kun je soms het beste nog even apart schoonmaken om al het vuil eraf te krijgen. Pas als iets echt goed schoon is kun je goed zien of het vervangen moet worden.

1. Controleer je fietswielen en wiellagers

Het eerste dat je na moet kijken bij je fietswielen is of ze nog recht zijn. Geef ze een flinke zwieper en laat ze draaien. Zie je een slag? Dan moet je die uiteraard eruit halen. Dit is niet direct een klus die iedereen goed thuis kan doen. Waarschijnlijk kun je hiervoor het beste naar de fietsenmaker gaan.

Als je wielen (weer) recht zijn moet je - als je velgremwielen hebt - ook even de dikte van je velg controleren. Die slijt namelijk ook. Zie je dat jouw remrand hol is? Dan moet je je fietswielen vervangen.

Doe je dit niet dan kan je fietswiel het tijdens het rijden begeven, en dan natuurlijk net als je remt. En dat is een van de gevaarlijkste dingen die je kan overkomen. Twijfel je of jouw fietswiel nog veilig is? Ga er dan altijd mee naar een goede fietsenmaker voor advies.

2. Zijn je fietsbanden nog goed?

Niets vervelender dan lekrijden, en al helemaal niet meerdere keren tijdens een enkele rit. In de strijd tegen lekke fietsbanden loont het om ze regelmatig na te lopen. Haal steentjes eruit en kijk of sneetjes niet te diep of groot zijn. Kijk ook goed of het loopvlak niet te veel is afgesleten.

Naast je buitenband kun je ook meteen even kijken of het ventiel (van je binnenband) nog goed is. Draai hem een beetje open en laat wat lucht ontsnappen. Is het ventiel nog recht en kun je hem nog goed open- en dichtdraaien? Als dat niet zo is kun je je binnenband misschien beter vervangen.

3. Controleer je remblokken

Je remmen zijn ook van vitaal belang. Of je nu met velgremmen fietst of met schijfremmen, bij beide moet je de remblokken controleren. Bij een fiets met velgremmen kun je de fietswielen er even uithalen om de remblokken goed te bekijken.

Haal troep en schilfertjes aluminium uit de remblokjes. Kijk eerst of er nog voldoende remrubber is en of ze niet oneven afslijten. Als niet het hele remblokje goed contact maakt met de velg wil er namelijk wel eens een opstaand rubber randje ontstaan. Als die aan de bovenkant zit, ter hoogte van je fietsband, dan kan die zelfs je fietsband kapot maken.

Zijn je remblokken niet meer goed of twijfel je? Vervang ze dan. Zijn ze nog wel goed, maak ze dan meteen goed schoon met remreiniger en schuur ze heel lichtjes op.

Schijfremblokken

Om schijfremblokken goed te kunnen controleren moet je ze er altijd even uithalen. Haal eerst je fietswiel uit de fiets. Haal nu eerst het veertje (zekeringspinnetje) van de splitpen of vergrendelingspen van je remblokken. Trek daarna de splitpen eruit.

Je kunt nu eenvoudig de remblokjes naar boven toe eruit trekken. Maak ze schoon met remreiniger en droog ze goed af. Schuur ze daarna lichtjes op. Je kunt ook je remschijven met remreiniger schoonmaken en die ook lichtjes opschuren. Het is dan wel belangrijk om je remblokken en remschijven opnieuw in te remmen.

Voelen je remmen erg zompig of langzaam aan? Dan moet je ze waarschijnlijk laten bleeden. Door te bleeden haal je lucht uit de leidingen die jouw hydraulische schijfremmen minder kracht maakt. Het bleeden van je remmen kun je vrij goed zelf doen met het juiste materiaal.

4. Controleer en vervang kabels

Versnellingskabels en mechanische remkabels zijn ook slijtagegevoelig. Binnen in die kabels zit een coating die de kabel soepel laat gaan. Als je merkt dat het schakelen een stukje zwaarder gaat is die coating waarschijnlijk versleten.

Het kan ook zo zijn dat de stalen kabels in de buitenkabels gaan roesten. Deze staaldraden zorgen ervoor dat die kabel goed stevig is en niet zomaar dubbelvouwt. Als er een beschadiging aan de buitenkant van je kabels is kun je deze het beste vervangen. Wanneer je buitenkabel namelijk niet meer goed is kan hij breken of opensplijten. Je kunt dan bijna niet meer remmen of schakelen.

5. Een vers stuurlint

Wanneer je je remkabels en versnellingskabels vervangt kun je ook meteen een nieuw stuurlint aanbrengen. Dikke kans dat je je stuurlint toch los moet voor het vervangen van je kabels.

Je stuurlint vervangen is niet direct noodzakelijk fietsonderhoud. Maar het is altijd fijn om met een stuurlint rond te rijden. Hier lees je hoe je je eigen stuurlint kunt wikkelen in slechts 10 minuten.

6. Controleer en smeer je fietsketting

Je fietsketting controleer je eenvoudig met een kettingchecker. Die leg je heel simpel bovenop je ketting. Je kunt dan heel snel aflezen of jouw fietsketting aan vervanging toe is. Is je fietsketting nog goed? Smeer hem dan regelmatig met olie of wax. Doe dit een avond van tevoren. Dan kun je 's ochtends de overtollige wax of olie met een droge en schone doek afnemen.

Sommige kettingolie en kettingwax is speciaal gemaakt voor natte of droge omstandigheden. Die olie en wax voor droge weersomstandigheden is minder plakkerig en zorgt er voor dat stof niet aan de ketting blijft plakken. De natte varianten zijn wat dikker en zorgen ervoor dat de ketting ook bij regen goed gesmeerd blijft.

7. Wanneer moet je je cassette van je racefiets of MTB vervangen?

Het bepalen of je cassette vervangen moet worden is iets lastiger. Het makkelijkst is om je achterrem in te knijpen en druk te zetten op de pedalen. Zet de fiets wel in de versnelling die je het meeste gebruikt.

Als de fietsketting zichtbaar beweegt op de cassette moet je de cassette waarschijnlijk vervangen. Ook als je net een nieuwe fietsketting erop hebt liggen en je ineens merkt dat de ketting soms doorschiet moet je de cassette vervangen.

8. Wanneer moet je een kettingblad vervangen?

Bij je kettingbladen kun je iets makkelijker zien of ze vervangen moeten worden. De tanden horen aan de bovenkant mooi plat te zijn en er symmetrisch uit te zien.

Lopen ze aan een kant erg schuin en zijn ze eerder puntig dan plat? Dan moet je ze vervangen. De versleten tanden van een kettingblad worden vaak ook haaienvinnen genoemd. Op bovenstaande foto zie je waarom.

9. Derailleurwieltjes vervangen

Je zou ze bijna vergeten, maar je derailleurwieltjes moet je ook onderhouden en vervangen. Slijtage is hier vaak wat makkelijker te zien. Hoe puntiger de tandjes van het derailleurwieltje, hoe harder vervanging nodig is.

Doorfietsen met versleten derailleurwieltjes kan je fietsketting onnodig laten slijten. Ook kan het schakelen een stuk minder precies aanvoelen omdat de fietsketting meer vrij spel heeft.

10. Hoe controleer je je lagers?

Alle lagers kunnen na verloop van tijd speling gaan vertonen. Bij veel wielen en lagers in het frame kan speling niet direct kwaad doordat er gebruikgemaakt wordt van industrielagers. Toch is vervanging zeker aan te raden. Een versleten lager maakt jouw efficiëntie namelijk een stuk lager. Ook voelt het vaak niet fijn als er iets onnodig stroef gaat bij je fiets.

De belangrijkste lagers om te controleren zijn je balhoofdlagers, trapaslagers en je wiellagers.

Je kunt testen of je lagers nog goed zijn door een beetje te wrikken. Bij de balhoofdlagers knijp je je voorrem in en beweeg je je stuur naar voren en achter. Voel je speling? Dan moet je misschien je balhoofdlager vervangen.

Bij je wiellagers kun je ook je remmen inknijpen en zijwaarts op en neer duwen. Voel je een klik? Dan zit je fietswiel er niet goed in, of je lagers zijn versleten.

De trapaslager kun je controleren door je crankarm stevig vast te houden en wat heen en weer te trekken. Voel je hier een klik? Dan is het tijd je trapaslagers te vervangen.

11. Controleer de bouten

Een laatste controlepunt dat je elke beurt moet doen zijn de bouten. Loop alle boutjes na. Door de trillingen tijdens het fietsen kunnen boutjes makkelijk iets losser zitten. We raden aan om altijd een momentsleutel te gebruiken. Dan weet je zeker dat je ze niet te los en niet te vast draait. Bij bijna alle bouten staat een aanduiding met ‘Nm’. Dit is de kracht waarmee je de bout moet aandraaien.

Als je bepaalde onderdelen zoals je pedalen los hebt gehaald of een nieuwe onderdelen aanbrengt moet je trouwens altijd wat montagepasta gebruiken. Montagepasta gaat piepen en knarsen tegen en - nog belangrijker - zorgt ervoor dat je een onderdeel later ook weer los krijgt.

Heb je carbon fietsonderdelen of een carbon frame? Dan is het noodzakelijk speciale carbon pasta te gebruiken. Die zorgt ervoor dat iets ook echt vast blijft zitten en dat je carbon onderdelen niet veel te strak aan moet draaien om grip te houden .

12. Monteer spatborden en mud guards

Mud guards zijn al een paar jaar heel normaal om op je racefiets of mountainbike te hebben. Met regen en modder bescherm je allereerst je fiets. Door het opspatten van water en troep te beperken houd je de boel een stuk schoner.

Dat geldt trouwens ook voor je eigen lichaam. Met een paar spatborden voorkom je dat je binnen no-time helemaal nat bent en onder de modder zit. Fiets je vaak met vrienden? Ook zij zullen het waarderen als ze niet zeiknat worden van jouw spray als ze in je wiel zitten.

Hoe vaak moet je je racefiets of mountainbike schoonmaken en controleren?

Of je deze stappen iedere keer moet volgen nadat je op pad bent geweest hangt af van de omstandigheden. Wordt er veel zout gestrooid? Dan is het aan te raden om iedere week ‘groot’ onderhoud uit te voeren.

Afhankelijk van hoe handig je bent, kun je hiermee in 30 minuten klaar zijn. Vriest of regent het alleen? Dan is het vooral een kwestie van de drivetrain schoonhouden en smeren.

Onze onderhoud- en schoonmaaktips voor je fiets

• Maak je fiets goed schoon.
• Gebruik een wax om je frame te beschermen tegen pekel, modder en water.
• Smeer je ketting, derailleur- en remkabels en zet alle boutjes en lagers in het vet.
• Controleer of je remblokken niet versleten zijn en vervang indien nodig.
• Controleer je banden (op scheurtjes).
• Vervang versleten onderdelen om slijtage aan andere onderdelen te voorkomen.
• Zet spatborden of Mud Guards op je fiets.
• Wordt er gestrooid? Maak dan je fiets iedere week schoon of liever zelfs na iedere rit. Vriest of regent het alleen? Dan is het een kwestie van je drivetrain schoonhouden en smeren.

Bekijk onze racefiets schoonmaken video