Shifters vervangen - Hoe vervang ik de shifters van mijn racefiets of MTB?

Het is de vrees van menig fietser: een harde val tijdens een van je ritten. Helaas is het ook een vrij reëel scenario. De doorgewinterde fietser heeft meestal al een aantal memorabele valpartijen gemaakt. En vooral als beginnend fietser zit een ongeluk in een klein hoekje. Als je een valpartij maakt mag je hopen dat je geen ernstige verwondingen oploopt. Wat meestal niet ongeschonden uit de strijd komt is je racefiets of MTB. Het komt vaak voor dat je fiets na een valpartij beschadigd is aan de shifters of remgrepen, omdat deze meestal het eerste de grond raken. Wanneer dit gebeurt dan zijn de shifters van je racefiets of MTB aan vervanging toe. In deze blog lees je hoe je het beste je shifter kunt vervangen.

Schade na een valpartij

Naast fysieke schade gaat met een valpartij vaak ook materiële schade gepaard. Kleding staat daarbij doorgaans op nummer één, maar ook aan de fiets kan al snel schade ontstaan.

Je shifters van je fiets zitten op een kwetsbare plek gemonteerd. Ze steken uit op het stuur, wat op z’n beurt ook weer het meest uitstekende deel van de fiets is. Ze zijn dan ook vaak als eerste aan de beurt bij een serieuze val. Dit komt mede doordat ze vaak, in het geval van de racefiets of MTB, gemaakt worden van lichtgewicht, en dus kwetsbaar, materiaal. Als je geluk hebt blijft het bij een aantal krassen en kan je gewoon door. Als je pech hebt moet je de boel vervangen.

Een ander scenario: shifters upgraden

In sommige gevallen heeft het niets met schade te maken maar wil je je fiets juist upgraden met shifters uit een betere groep. Bijvoorbeeld om je fiets nog lichter te maken, omdat je een nog betere schakelende fiets wilt, of omdat je een bepaalde shifter beter in je hand voelt liggen. Zo zijn er tal van redenen om voor een upgrade te gaan.

In beide scenario’s heb je wel een duidelijk stappenplan nodig over hoe je je shifters het beste kunt vervangen.

Shifters vervangen van je racefiets of mountainbike

In essentie doen shifters voor de racefiets en de mountainbike precies hetzelfde. Op-/afschakelen en in het geval van racefietsen ook remmen. Voor het gemak hebben we het stappenplan daarom in twee stukken verdeeld:

• Het vervangen van de shifters van je racefiets (velgrem)
• Het vervangen van de shifters van je mountainbike

Het vervangen van je shifters op de racefiets (velgrem)

LET OP: Bij het vervangen van de shifters van je racefiets moet er wel een belangrijke kanttekening gemaakt worden. Het merendeel van racefietsen wordt tegenwoordig verkocht met hydraulische schijfremmen. Bij hydraulische schijfremmen wordt niet gewerkt met een remkabel maar met remleidingen die gevuld zijn met vloeistof. Om deze te ontkoppelen en opnieuw te vullen en ontluchten (wat moet gebeuren wanneer je je shifters vervangt) is er een serie van specifieke handelingen vereist. Hoe je dit op de juiste wijze doet kun je haarfijn nalezen in deze blog.

In deze blog focussen we ons dus op de handelingen voor het vervangen van een shifter bij een fiets met velgremmen.

Benodigdheden

• Inbussleutel set
• Een grote waterpas of stuk recht metaal voor het bepalen van de juiste positie van de remgrepen
• Binnenkabel achter- en voor derailleur (afhankelijk van vervangen 1 of beide shifters)
• Stuurlint
• Kabelkniptang

1.Verwijder het oude stuurlint

2.Maak de fietskabels los
Als jouw fiets mechanisch schakelt, maak je eerst de versnellingskabels los van de derailleurs. Verwijder daarna de hele binnenkabel uit de fiets. Gebruik hiervoor de kabelkniptang. Doe hetzelfde met beide remkabels wanneer je fiets velgremmen of mechanische schijfremmen heeft. Wanneer je kabels door het frame hebt lopen kun je een speciale liner gebruiken om de binnenkabel makkelijk door het frame te geleiden. Je plaatst deze dan éérst over de oude binnenkabel voordat je de oude binnenkabel verwijdert.

Je kunt op dit punt besluiten om de buitenkabels ook meteen te vervangen. Wij raden dit ook altijd aan, tenzij je fiets nieuw is. Dit omdat de onderdelen doorgaans al een tijd gebruikt zijn én omdat de fiets niet vaak ‘openstaat’ zoals nu. Wanneer je met een elektrische groep fietst haal je de aansluitingen los van de shifters. Daarna volg je dezelfde stappen als bij mechanisch schakelen. Hoe je de bekabeling aanpast kun je lezen in deze blog.

3. Rol nu de remgreeprubbers naar achteren en zoek naar de locatie van de inbusbout die de remgreep op het stuur klemt.
Voor SRAM, Shimano en Campagnolo zitten die vrijwel allemaal op dezelfde plaats. Bovenop of aan de buitenkant van de shifter. Bij oude remgrepen zonder geïntegreerd schakelsysteem bevindt zich de bout vaak achter de remhendel binnenin de remgreep.

4. Draai de bout los

5.Verwijder de remgreep van het stuur

6.Plaats de nieuwe shifters op het stuur
Nadat je de oude shifters hebt verwijderd plaats je de nieuwe shifters op het stuur in de positie waarvan je denkt dat ze ongeveer moet komen te zitten. Draai de bevestigingsbout aan maar nog niet helemaal strak. In ieder geval los genoeg om hem straks nog enigszins te kunnen manoeuvreren op het stuur.

De meeste moderne racefiets sturen hebben indicatoren in de vorm van streepjes op het stuur die het gemakkelijk maken om de shifters op de juiste plaats te monteren. Wanneer jouw stuur deze indicatoren bezit is het simpelweg een kwestie van de beide shifters op dezelfde hoogte plaatsen en checken hoe dit voelt. In het geval dat jouw stuur deze indicatoren niet heeft zijn er een aantal opties. Wij lichten er 3 van uit:

- De eenvoudigste optie is op gevoel afgaan. Plaats de shifters op het stuur en probeer het uit zoals hierboven al beschreven. Pas aan en probeer uit totdat je het gevoel hebt dat ze voor jou op de juiste plek staan.
- Je kunt ook beginnen door op het oog te bepalen of de hendels van de shifters verticaal staan. Vaak is dit een eerste snelle indicator van een goede positie van de shifter. Daarna uitproberen zoals eerder beschreven en wanneer tevreden door naar de volgende stap.
- Plaats de shifter op zo’n manier op het stuur dat de bovenkant van het stuur en de shifterbody een rechte lijn vormen. Daarna uitproberen zoals eerder beschreven en wanneer tevreden door naar de volgende stap.

7. Check of de nieuwe shifters op de juiste horizontale positie zitten Dubbelcheck de positie van de shifters door het koordje te spannen van de ene shifter naar de ander. Plaats het koordje tegen het begin van de shifter bodies, daar waar ze tegen het stuur gemonteerd zitten. Check vanuit het vooraanzicht of het koordje horizontaal loopt ten opzichte van de bovenkant van je stuur. Pas kleine afwijkingen aan totdat het koordje exact gelijk staat. Met een lange waterpas kun je nog makkelijker nagaan of de shifters horizontaal staan.

8. Check daarna of de shifters niet te ver naar binnen of buiten staan
Kijk van bovenaf naar de positie van de shifters op het stuur. Staan ze recht vooruit of scheef naar binnen en/of buiten? Pas de positie aan totdat de shifters recht vooruit wijzen.

9. Draai nu de inbusbouten volledig aan
Wanneer je tevreden bent met de positie van de shifters op het stuur draai je de inbusbouten volledig aan. Het aanbevolen aandraaimoment vanuit de fabrikanten variëert tussen de 6 en 10 newtonmeter. Vanwege de positie van de stelbout is het vaak moeilijk om een momentsleutel te gebruiken.

Het is dan ook belangrijk om het aandraaimoment op gevoel te kunnen nabootsen. Voor een stuur gemaakt van aluminium kun je dit niet zo snel fout doen, maar voor een carbon stuur is het des te belangrijker dat je de bout niet te hard aandraait. Een vuistregel die je hiervoor kan aanhouden is dat je de shifter zodoende aandraait dat je hem niet meer handmatig kunt verplaatsen op het stuur. Meer is dan ook niet nodig.

10. Plaats de nieuwe kabels terug in de fiets
Plaats de nieuwe buitenkabels en binnenkabels terug in de fiets. Hoe je dat doet kun je lezen in de kabel vervangen blog.

Voor het afstellen van een fiets met mechanische schijfremmen (dus schijfremmen die met gebruik van een kabel bediend worden) kun je deze instructievideo van GCN bekijken.

11. Stel je derailleur opnieuw af Nadat je de nieuwe kabels hebt geplaatst moet je je derailleurs opnieuw afstellen. Lees hier hoe je dit het beste kunt doen bij een fiets met mechanisch schakelen.

12. Plaats je stuurlint terug Nu ben je zover om het nieuwe stuurlint te plaatsen. Hoe je dat doet kun je hier lezen.

Shifters vervangen van je mountainbike

We richten ons in deze blog alleen op het vervangen van de shifters. Bij de mountainbike zijn het schakelsysteem en het remsysteem doorgaans gescheiden. Wanneer je ook je (hydraulische) remmen wilt vervangen kun je dit nalezen in deze blog.

Benodigdheden

• Inbussleutel set
• Binnenkabel achter- en voor derailleur (afhankelijk van vervangen 1 of beide shifters)
• Kabelkniptang

1.  Haal de handvatten van het stuur Open de inbusboutjes wanneer jouw handvatten gebruikmaken van een dergelijke sluiting en verwijder beide handvatten van het stuur. De meeste MTB handvatten van tegenwoordig zitten niet meer vast met inbusboutjes. Deze kun je het beste losmaken door een langwerpig voorwerp onder de vork te wrikken en er wat WD40 in te spuiten.

2. Verwijder de remgrepen van het stuur Schroef de boutjes los die de remgrepen op het stuur klemmen en verwijder de remgrepen. Soms moet je het stuur hiervoor naar links of rechts draaien om genoeg ruimte te creëren in de kabels om ze volledig van het stuur af te krijgen.

3. Verwijder de shifters net zoals de remgrepen Schroef de boutjes los die de shifters op het stuur klemmen en verwijder de shifters. Soms moet je het stuur hiervoor naar links of rechts draaien om genoeg ruimte te creëren in de kabels om ze volledig van het stuur af te krijgen.

4. Draai de derailleurkabel los van de derailleurs en verwijder ze uit de shifter Dit is ook een goed moment om te bekijken of de buitenkabels aan vervanging toe zijn. Meestal is het raadzaam deze ook gelijk te vervangen gezien er al vaak vele kilometers mee gereden is. Om de kabels te verwijderen heb je de kabelkniptang nodig.

Wanneer je kabels door het frame hebt lopen kun je een speciale liner gebruiken om de binnenkabel makkelijk door het frame te geleiden. Je plaatst deze dan éérst over de oude binnenkabel voordat je de oude binnenkabel verwijderd.

Wacht nog met het plaatsen van de nieuwe binnenkabel totdat je de nieuwe shifters op het stuur hebt gemonteerd.

5. Plaats de shifters, remgrepen en handvatten terug op het stuur Plaats de nieuwe shifters op de gewenste plek op je stuur. Gevolgd door de remgrepen en de handvatten. Spuit de binnenkant van de handvatten weer even in en plaats ze terug. Draai de shifters en de remgrepen nog niet vast!

6. Zet de remgreep in de juiste positie Ga over je frame staan met je gezicht richting het stuur. Pak de handvaten vast en beweeg de remgrepen naar binnen of buiten op het stuur zodat je de remendel met een of twee vingers kunt bedienen. Duw nu de remhendel in een dusdanige hoek dat je (remmende) vingers, pols en onderarm zich allemaal in één rechte lijn bevinden wanneer je op de fiets zit. Draai de remgreep nu vast op het stuur. Doe hetzelfde aan de andere kant.

7.Draai de shifters vast Plaats de shifters tegen de remgrepen aan en draai ze nu ook vast.

8.Plaats de nieuwe buitenkabels Wanneer je besluit om nieuwe buitenkabels te plaatsen is dit het moment. Het makkelijkste is de oude buitenkabels als maatvoering te gebruiken voor de nieuwe. Wanneer de buitenkabels op hun plek zitten plaats je de nieuwe binnenkabels in de shifter. In het geval dat de kabels van jouw fiets (deels) intern lopen kun je ze nu met behulp van de liner die je zonet geplaatst hebt door het frame trekken.

Voor het afstellen van een fiets met mechanische schijfremmen (dus schijfremmen die met gebruik van een kabel bediend worden) kun je deze instructievideo van GCN bekijken.

Tot slot is het ook bij de mountainbike handig om je derailleur opnieuw af te stellen wanneer je je shifters hebt vervangen.